Ślady dawnych epok

 

Epoka kamienia łupanego

Tereny Serbii były zamieszkiwane przez zaawansowane cywilizacje już ponad czterdzieści tysięcy lat temu. Kluczową rolę pełniła rzeka Dunaj, przy której znaleziono najwięcej pozostałości po prehistorycznych mieszkańcach, czerpiących z jej naturalnego bogactwa. To z Dunajem związane były mity o powstaniu świata, a do dziś na terenie Parku Narodowego Đerdap w miejscu zwanym Lepenjski Vir, możemy podziwiać przykłady pierwszych rzeźb monumentalnych w postaci bogów o rybich twarzach. Odnalezione tam pozostałości dawnej cywilizacji datowane są na 6. tysiąclecie p.n.e.. W Lepenjskim Virze można też odnaleźć ponad 100 trapezoidalnych pozostałości po domach prehistorycznych mieszkańców.

Kultura Vinča

Przy Dunaju również powstała pierwsza metropolia z epoki kamienia łupanego: Vinča. Ta położona zaledwie 14 km od Belgradu osada może pochwalić się bogatą kulturą materialną, którą datuje się na okres od 5500 r.p.n.e. do 4000 r.p.n.e. Regularne ulice i budynki, jakie stworzyła ta kultura wskazują na wysoko rozwiniętą cywilizację, w której funkcjonowało wielu sprawnych rzemieślników i kupców, co zupełnie zmienia nasze rozumienie prehistorii. Mieszkańcy Vinčy tworzyli bogato zdobione naczynia, znali pismo, uznawane za jedno z najstarszych na świecie, znali się na górnictwie, dzięki czemu udało im się odkryć złoża miedzi, używanej do produkcji narzędzi. Vinča znana jest również z tego, że jej mieszkańcy tworzyli niezwykłe posążki bogiń, które można oglądać w muzeum Vinčy, jak i w Muzeum Narodowym w Belgradzie.

Kultura Vinča pozostawiła po sobie jeszcze jeden ślad na terytorium Serbii. W drodze do Diabelskiego Miasta odwiedzić można Pločnik – osadę datowaną na lata 5500 p.n.e., będącą jednym z pierwszych centrów metalurgii w epoce kamienia łupanego. Osada została zrekonstruowana, dzięki czemu Pločnik stał się popularnym celem turystycznym.

Jaskinia Risovača

Pozostałości po epoce paleolitu można też zobaczyć, zwiedzając jaskinię Risovača, gdzie poza śladami działalności człowieka (ślady użycia ognia czy kamienne naczynia) można również podziwiać skamieliny prehistorycznych zwierząt.

Najbardziej znane znaleziska

Niedaleko wsi Dupljaja (95 km od Belgradu) odkryto dwa wozy z terakoty, ozdobione przedstawieniami ludzkich postaci z ptasimi dziobami. Wozy pochodzą z epoki brązu i można zobaczyć je w Muzeum Narodowym w Belgradzie.

 

Muzeum Wojwodiny natomiast ma w swoich zbiorach ceramiczne naczynia, ozdobione czarno-czerwonymi ornamentami, jak i charakterystyczne figurki, pochodzące ze Starčeva. Są to najstarsze pozostałości po kulturach epoki kamienia łupanego, jakie znaleziono na Bałkanach.

 

Imperium Rzymskie w Serbii

Terytorium dzisiejszej Serbii było ważne dla Imperium Rzymskiego głównie ze względu na front na Bałkanach, który znajdował się na rzecze Dunaj. Wzdłuż rzeki wybudowano wiele fortyfikacji oraz doprowadzono do nich drogi, na których z kolei powstały bogate miasta. Na terytorium Serbii urodziło się aż 16 rzymskich imperatorów, których szlakiem mogą wędrować dziś turyści.

Pierwszym przystankiem w takiej podróży powinna być Sremska Mitrovica, która leży na fundamentach jednej z największych rzymskich metropolii – Sirmium. Już w I. w.n.e. Sirmium było jednym z głównych centrów militarnych, które z czasem przekształciło się w bogate centrum handlu z własnym portem oraz główne miasto Pannonii, by w końcu stać się jedną z siedzib Imperium. Urodziło się tam trzech imperatorów: Decius, Probus i Maximus, a jeden – Theodosius – został tam ukoronowany.

Do dziś można w centrum Sremskiej Mitrovicy podziwiać pozostałości po Pałacu Imperatora, Chrześcijańskiej bazylice, akwedukcie, spichlerzu, toru wyścigowym oraz kolumnadach. Freski i mozaiki są wystawione w Muzeum Sremu w Mitrovicy.

Singidunum 

Singidunum był miastem-fortecą, założoną przez Celtów, a podbitą przez Imperium Rzymskie w I w.n.e. To tam łączyły się drogi, prowadzące do trzech prowincji: Moesii, Pannonii i Dalmacji, Singidunum uzyskało status wolnego miasta i było stałą rezydencją IV legionu Flawiusza. Pozostałości rzymskiego castrum, akweduktu, cysterny i cmentarza można znaleźć na zamku Kalemegdan, w centrum Belgradu. Kolejne skarby są stale odkrywane.

W belgradzkiej bibliotece wystawione są fragmenty fortu, kolekcję nagrobków można podziwiać w podziemiach prochowni, a w Muzeum Narodowym i Muzeum Belgradu zobaczymy zbiór zdobionych naczyń i dzieł sztuki.

Dołącz do odkrywców!

Dla turystów, pragnących zbliżyć się do cywilizacji Rzymu w innym otoczeniu niż sterylne muzeum, miasto Požarevac oferuje możliwość dołączenia do zespołu archeologów w rozrastającym się parku archeologicznym. A jest czego szukać, ponieważ Viminacium, rozwijające się w błyskawicznym tempie już od II w.n.e. ma do zaoferowania mnóstwo pozostałości po rzymskiej cywilizacji, m.in. duży amfiteatr, termy, akwedukt i liczne necropolis. Część z odnalezionych ozdób i naczyń, odnalezionych w grobach, można oglądać w muzeum w Požarevcu, część zaś w Muzeum Narodowym w Belgradzie.

Tabula Traiana

Ślady działalności rzymian znajdziemy również w Parku Narodowym Đerdap, gdzie w I w.n.e. Imperator Trajan, przebijając się przez skaliste wybrzeże, wybudował drogę Via Traiana. To wydarzenie upamiętnia Tablica Trajana, do której można dopłynąć jednym z wycieczkowych statków.

Gamzigrad

W Gamzigradzie z kolei znajduje się najbardziej atrakcyjna turystycznie pozostałość z czasów Imperium, tj. Felix Romuliana. Do dziś można podziwiać piękne mozaiki, freski i rzeźby, z których większość znajduje się w Muzeum Zaječaru. Najbardziej znane są freski przedstawiające labirynt i Dionizosa. Poza muzeum warto również odwiedzić ruiny pałacu, wybudowane przez Imperatora Galeriusa w IV wieku.

Mediana

Kolejny z wpływowych cesarzy – Konstantyn Wielki urodzony był w Nišu (łac. Naisus), gdzie znajdowało się ważne centrum handlowe jak i produkcyjne dla wyrobów ze srebra oraz zbroi. W samym Nišu pozostałości po Imperium rzymskim pogrzebane są głęboko pod młodszą twierdzą, jednak tuż obok, w drodze do Niškiej Banji, można podziwiać tę bardzo dobrze zachowaną rezydencję z IV wieku – Medianę. Niektóre mozaiki i rzeźby zostały przeniesione do muzeum w Nišu, resztę jednak można podziwiać na miejscu.

Iustiniana Prima

Niedaleko od miasta Leskovac odwiedzić można rzymskie miasto Iustiniana Prima z VI wieku. To miasto, wybudowane przez Imperatora Iustiniana było bardzo dobrze zorganizowane, choć przez najazdy Avarów i Slovenów nie przetrwało długo. Większość znalezisk z tego terenu znajduje się w muzeum Leskovaca lub w Muzeum w Belgradzie. Na miejscu można zobaczyć pozostałości murów.