Monastyry

Monastyry to ważna część serbskiej i europejskiej historii, stąd też wiele z nich zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Budowane w większości w czasach średniowiecza, często otoczone piękną przyrodą, monastyry nie były jedynie miejscami skupionej modlitwy, pełniły także funkcję centrów kultury i edukacji.

Nie sposób wymienić wszystkich monastyrów, jakie znajdują się w Serbii, ponieważ jest ich ponad dwieście, z czego aż 54 zostały uznane za pomniki kultury. Ciekawe architektonicznie kompleksy można odnaleźć w każdym regionie Serbii, tutaj wspomnimy o kilku najważniejszych monastyrach, umieszczonych na liście światowego dziedzictwa UNESCO.

Monastyry z czasów Raszki

Raszka to pierwszy zalążek państwa serbskiego, założony przez dynastię Nemanjiczów, którzy zapoczątkowali tradycję budowania monastyrów już pod koniec XII wieku. W architekturze i sztuce starej Raszki można dostrzec ścierające się ze sobą wpływy bizantyjskie i rzymskie, jest to zresztą przystanek na trasie turystycznej transromanica, która łączy miejsca szczególnie ważne dla kultury romańskiej w Europie.

Największe polityczne znaczenie miał monastyr Žiča, gdzie znajdowało się pierwsze niezależne arcybiskupstwo i miejsce koronacji serbskich królów. Na liście UNESCO znalazły się jednak inne obiekty w regionie starej Raszki: Monastyr Sopoćani, Monastyr Đurđevi Stupovi, Kościół św. Piotra i Pawła oraz pozostałości po średniowiecznym mieście Ras. Wszystkie te elementy wskazują na dynamiczny rozwoj sztuki i kultury w regionie Raszki w okresie od X do XII wieku.

Największym i najbogatszym z serbskich monastyrów z terenów Raszki, wpisanym na listę UNESCO, jest monastyr Studenica, który został założony przez Stefana Nemanję, znanego również jako św. Symeon, niedługo po jego abdykacji. Jest to sztandarowy przykład tego rodzaju kompleksów sakralnych i mający ogromne znaczenie dla serbskiego prawosławia, ponieważ to właśnie tu syn św. Symeona – św. Sava – w 1219 roku założył pierwszy niezależny Serbski Kościół Prawosławny. Na terenie kompleksu można podziwiać bezcenne zbiory bizantyjskiego malarstwa z XIII i XIV wieku, jak i piękną architekturę bizantyjsko-romańską związaną z regionem Raszki, z której szczególnie warte uwagi są dwa kościoły zbudowane z marmuru.

 

serbskie monastyry w regionie Kosowa i Metohiji

Tereny Kosowa i Metohiji stanowiły w XIV wieku kulturowe centrum średniowiecznej Serbii. To wtedy nastąpił czas najbardziej dynamicznego rozwoju Serbii i właśnie na terenie Kosowa kultura serbska przekształciła się pod wpływem Bizancjum. Po tym okresie pozostało wiele monastyrów, z których aż cztery wpisane są na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Nic zresztą dziwnego, ponieważ to właśnie w nich kwitło życie kulturalne, transkrybowane i tłumaczone były księgi oraz tworzono szkoły i duże biblioteki.

Gračanica

Monastyr Gračanica powstał za panowania Króla Milutina, który wybudował ponad 40 obiektów sakralnych. Gračanica czaruje symetrią oraz kamienno-ceglanym wykończeniem.

Dečani

W monastyrze Dečani zbierali się niegdyś uczeni i imperialni artyści, a do dziś można podziwiać tam ich słynne ikony.

Pećka patrijaršija

Pećka patrijaršija była stolicą serbskiego duchowieństwa, która zyskała szczególne znaczenie po koronacji Cara Dušana.

Bogorodica Ljeviška

Monastyr Bogorodica Ljeviška znany jest ze swoich niezwykłych fresków. Jeden ze słynniejszych fresków, przedstawiających kąpiel Chrystusa został zniszczony podczas zamieszek w 2004 roku.